Zapraszamy do przeczytania wywiadu z prof. Craigiem Robertsem

Marta: Cześć Craig! Bardzo się cieszę na naszą rozmowę!

Craig: Cześć Marta. Cała przyjemność po mojej stronie.

Marta: Świetnie, zacznijmy może trochę przewrotnie od… Twojego imienia. Craig to Twoje drugie imię, prawda?

Craig: Zgadza się, moje pierwsze imię brzmi Stewart. Moi rodzice nadali mi dwa imiona, Stewart Craig. Po czasie stwierdzili jednak, że bardziej podoba im się to drugie imię—Craig—i tak zaczęli mnie nazywać, co sprawiło, że wszyscy zaczęli wołać na mnie Craig. I tak żyłem sobie parę lat, w błogiej nieświadomości. Wyobraź sobie moje zdziwienie, gdy w końcu dowiedziałem się, że wcale nie mam na imię Craig. A przynajmniej, że jest to tylko połowa mojej tożsamości [śmiech]. A tak bardziej poważnie, w Szkocji, skąd pochodzę, zasady dotyczące używania pierwszego i drugiego imienia są trochę inne niż w Polsce, więc rozumiem, skąd bierze się zdziwienie moich polskich kolegów i koleżanek, gdy widzą skrót „S.” przed moim imieniem. Najczęściej przyjaciele i znajomi po prostu pomijają tą S-kę, co też jest ok.

Marta: Oj tak, w Polsce drugie imiona są raczej traktowane po macoszemu, jak niechciane brzydkie kaczątka.

Craig: [śmiech]

Marta: Wspomniałeś jednak o jednej ciekawej kwestii—pochodzisz ze Szkocji, tak?

Craig: Tak, od lat mieszkam w Stirling, miejscowości położonej na północny wschód od Glasgow i na północny zachód od Edinburga. Są to przepiękne i malownicze tereny, które zdecydowanie warto odwiedzić, szczególnie jeżeli lubi się piesze wędrówki. Jedyne o czym trzeba pamiętać to odpowiedni strój—Szkocja jest miejscem o wiele chłodniejszym, bardziej wietrznym i deszczowym niż Polska.

Marta: Czyli trzeba wziąć porządną, ciepłą i przeciwdeszczową kurtkę i dobre buty.

Craig: Tak, ale żeby nie malować tak ponurego obrazu Szkocji, od razu powiem, że mamy też dużo ciepłych i słonecznych dni! Chociaż nie ukrywam, że lubię przyjeżdżać do Polski, szczególnie latem. Spędzam tu każdego roku parę miesięcy, tak zawodowo, będąc zatrudnionym na pół etatu na Uniwersytecie Wrocławskim, jak i z przyjemności. Na przykład prawie co roku spędzam tu wakacje, pracując z zespołem staram się przy okazji zwiedzić jak najwięcej zakątków Polski. Oczywiście wraz z zespołem kontaktujemy się na bieżąco, on-line, nawet kiedy mnie nie ma w Polsce, mamy co tygodniowe spotkania na platformie internetowej.

Marta: No właśnie, jak to działa? Jesteś zatrudniony zarówno na Uniwersytecie w Stirling jak i Uniwersytecie Wrocławskim, zgadza się?

Craig: Tak, na Uniwersytecie w Stirling pracuje od 15 lat, pełnię tam rolę Wykładowcy i Naukowca, zaś na Uniwersytecie Wrocławskim pracuje od 2021 roku jako kierownik projektu IDN Being Human.

Marta: Czy możesz wyjaśnić w paru słowach, czym jest IDN Being Human?

Craig: Oczywiście, Being Human to jeden z siedmiu projektów realizowanych w ramach programu Inicjatywa Doskonałości—Uczelnia Badawcza (IDUB). Naszym zadaniem jest prowadzenie badań empirycznych z zakresu psychologii, etologii oraz dziedzin humanistycznych oraz kształcenie młodej kadry naukowców.

Marta: Jak to się stało, że zostałeś kierownikiem Being Human?

Craig: Od lat ściśle współpracuję z wybitnymi naukowcami z Uniwersytetu Wrocławskiego, między innymi z Piotrem Sorokowskim oraz Agnieszką Sorokowską. Razem z nimi oraz Wojciechem Małeckim i Mirosławem Kocurem, stworzyliśmy propozycję projektu Being Human. Idea była prosta—każdy z nas reprezentuje inną dziedzinę naukową, między innymi etologię, psychologię, literaturoznawstwo i kulturoznawstwo, dzięki czemu razem tworzymy wręcz wybuchową mieszankę! [śmiech] Pozwala nam to łączyć nasze mocne strony i prowadzić ambitne projekty interdyscyplinarne, korzystając z szerokiego wachlarza metodogloczinego

Marta: Opowiedz proszę coś więcej o projektach, prowadzonych w ramach Being Human.

Craig: W jednym z naszych ostatnich projektów, przeprowadziliśmy ogromne badania międzykulturowe na grupie ponad 10 000 osób badanych z 50 krajów, w których zebraliśmy dane na temat, między innymi, związków romantycznych i intensywności odczuwania miłości, zachowań dotykowych, marnowaniu jedzenia, moralności, kreatywności oraz percepcji tańców. Jak widzisz tematy są bardzo różne, ale łączy je jeden wspólny mianownik—człowiek. W centrum naszych dociekań znajduje się to wszystko, co dotyczy natury człowieka.

Marta: I jaka jest ta natura człowieka?

Craig: Skomplikowana! To mogę powiedzieć na pewno [śmiech]. A odpowiadając poważnie, to jesteśmy obecnie w trakcie analizy danych. Więcej będę w stanie powiedzieć za parę miesięcy, kiedy powstaną już gotowe prace naukowe.

Marta: Nie mogę się doczekać, żeby poznać wyniki tych analiz!

Craig: Ja również. Ale oprócz efektów tego projektu, który jest dosyć świeżym projektem, na swoim koncie mamy również inne. Między innymi, niedawno została opublikowana fascynująca praca naukowa na temat moralności u niemowlaków w wieku 5.5 – 10.5 miesięcy, w której członkowie Being Human we współpracy z dużym międzynarodowym zespołem sprawdzali, czy moralność jest wrodzona czy wyuczona.

Marta: I jakie dowody udało się znaleźć?

Craig: Zainteresowanych zachęcam do przeczytania całego artykułu… [śmiech]

Marta: Hej, nie możesz zostawić mnie (i przyszłych czytelników naszej rozmowy) w takiej niepewności! [śmiech]

Craig: No dobrze, zdradzę więc, że wbrew naszym założeniom, nie znaleźliśmy dowodów na rzecz potwierdzenia hipotez o wrodzonej moralności. Zdradzając ciut więcej na temat metodologii, dzieci wcale nie wybierały częściej pacynki, która na nagraniu okazała się pomocna

Marta: Moja ciekawość została—względnie—zaspokojona. Z chęcią przeczytam cały artykuł!

Craig: To jeden z pierwszych projektów na niemowlakach, planujemy już kolejne.

Marta: Okej, czyli Being Human prowadzi duże międzynarodowe i międzykulturowe projekty, a także takie na wyjątkowych osobach badanych… Mówiąc o wyjątkowych próbach, wiem, że Twój zespół zajmuje się również prowadzeniem ekspedycji naukowych do miejsc, które rzadko kiedy odwiedzane są przez innych naukowców.

Craig: Tak, prowadzimy badania terenowe wśród członków plemion papuaskich w Papui (administracyjnie podlegającej pod Indonezję), a także wśród Maorysów na wyspach na środku Pacyfiku (Wyspy Cooka), oraz na Aborygenach z północnej Australii. Docierając w te miejsca mamy rzadką okazję do badania osób dalece różniących się od stereotypowego członka kultury Zachodniej. Pozwala nam to badań uniwersalność zależności zaobserwowanych przez badaczy na Zachodzie.

Marta: Brzmi fascynująco! I co ważne, z tego co wiem, na takie dalekie wyprawy udają się również studenci i doktoranci?

Craig: Zgadza się. Celem Being Human jest wspieranie młodych badaczy w ich naukowych karierach. Niedługo do Papui udadzą się dwaj nasi podopieczni, student 5 roku—Grzegorz Jankiewicz, oraz doktorantka 1 roku—Wiktoria Jędryczka.

Marta: Domyślam się, że wiele osób czytających ten wywiad zamarzy o prowadzeniu takich badań… Czy Being Human jest otwarty na nowe współprace?

Craig: Oczywiście! Bardzo chętnie przyjmiemy młodych ambitnych studentów pod swoje skrzydła. Prowadzimy bardzo wiele projektów z wielu różnych dziedzin. Te o których rozmawialiśmy to tylko wierzchołek góry lodowej. Świadczyć może o tym nasz dorobek. W ramach Being Human, który funkcjonuje raptem od 2022 roku, udało nam się przeprowadzić dziesiątki badań i opublikować ponad 50 różnych artykułów naukowych, w których testowaliśmy fascynujące hipotezy dotyczące dotyku, miłości, moralności, zapachów, głosów, marnowania jedzenia, poglądów politycznych…

Marta: Teraz rozumiem w pełni intedyscyplinarny wymiar Being Human! Jakbym chciała Cię prosić o opowiedzenie o wszystkich tych artykułach, nasza rozmowa trwałaby chyba do wieczora. Może zamiast tego, podlinkujemy dla zainteresowanych czytelników kilka artykułów na samym dole naszej rozmowy?

Craig: Świetny pomysł!

Marta: Being Human przeprowadził już wiele projektów naukowych, aż się prosi zapytać—jakie są następne?

Craig: Oprócz finansowania badań w ramach Inkubatora Doskonałości Naukowej, staramy się pozyskiwać fundusze na badania również z zewnątrz. Jednym z naszych największych osiągnięć jest

uzyskanie finansowania projektu z Wellcome Trust Discovery Award [przyp. red. jest to jedna z największych organizacji finansujących badania na świecie]. Mam przyjemność prowadzić zespół składający się z wielu wybitnych ekspertów z wielu krajów, w Polsce tym projektem zajmować się będą Agnieszka i Piotr Sorokowscy. Dzięki uzyskanemu finansowaniu [przyp. red. 3.5 milionów funtów brytyjskich, czyli około 18 milionów złotych], liczymy, że projekt ten zrewolucjonizuje nasze spojrzenie na karmienie piersią i wspomoże matki w oferowaniu jednego z najpiękniejszych darów, jakie mogą dać swoim dzieciom.

Oprócz tego, członkowie zespołu Being Human z sukcesem uzyskali również finansowania z Narodowego Centrum Nauki na projekty dotyczące opowiadania historii, postaw pro-ekologicznych, miłości, węchu, kreatywności oraz tabu.

Marta: Widać, że nie próżnujecie! [śmiech]

Craig: Na nudę zdecydowanie nie narzekamy. Ale myślę że mogę mówić w imieniu wszystkich członków zespołu Being Human—uwielbiamy robić to co robimy!

Marta: Dziękuję Ci Craig za rozmowę. Życzę Tobie jak i wszystkim członkom Twojego zespołu samych naukowych sukcesów!

Craig: Dziękujemy!

[rozmowę prowadziła i przetłumaczyła Marta Kowal]